Kalkulator otpornosti

Uzimajući u obzir da u svim električnim uređajima struja vrši rad, deluje pomalo neobično da je najčešća komponenta u tim istim uređajima zapravo otpornik, komponenta koja na neki način "usporava" električnu struju. Tačnije, otpornik je komponenta sa dva izvoda koja ima određenu električnu otpornost osobinu protivljenja kretanju struje kroz komponentu kada se na izvode postavi razlika potencijala - napon. Električna otpornost predstavlja količnik primenjenog napona i struje koja protiče kroz komponentu. Meri se u Omima (Ω), jedinici koja nozi naziv po nemačkom fizičaru Georgu Omu.

Kretanjem struje kroz otpornik gubi se potencijalna energija elektrona (tj. dolazi do pada napona), pretvaranjem te energije u toplotnu energiju molekula otpornika. Ova osobina se može iskoristiti na razne načine u električnim kolima: struja koja protiče kroz kolo se može ograničiti, signali se mogu smanjiti, naponi se mogu podeliti, itd... Stoga je važno znati za svaki pojedinačan otpornik koliku tačnu otpornost poseduje, ali i kako se ta otpornost menja u zavisnosti od temperature otpornika. Navedene vrednosti zavise od osobina materijala od koje je otpornik izrađen i samog načina izrade, ali i od varijacija koje se ne mogu kontrolisati.

Otpornost svakog objekta, pa tako i otpornika, može se izmeriti pomoću ommetra, ali često je korisno znati tu otpornost i pregledom samog otpornika. Tako, otpor komponente smeštene u uređaj se ne može precizno izmeriti ako se ta komponenta ne ukloni (razlemi) iz uređaja. Stoga na otpornicima se postavljaju razne oznake koje označavaju njegovu otpornost. Na cilindričnim otpornicima, otpornost se obeležava sa tri ili više prstena različitih boja. Ova aplikacija omogućava korisniku da dešifruje ove oznake birajući boje.

Kod otpornika sa tri prstena, prva dva prstena označavaju decimale, dok treći prsten označava množitelj. Greška pri izradi kod ovakvih otpornika nije mala i može se smatrati da je otpornost i do 20% veća ili manja od one označene. Kod otpornika sa četiri oznake, prve tri oznake označavaju isto kao i kod otpornika sa tri oznake, a četvrta oznaka predstavlja toleranciju na opisanu grešku. Kod otpornika sa pet oznaka, prve tri oznake predstavljaju decimale dok su četvrta i peta redom množilac i tolerancija. Na kraju, kod otpornika sa šest oznaka, šesta oznaka predstavlja promenu otpornosti sa promenom temperature i izražava se u milionitim delovima (parts per million) Oma po stepenu Celzijusa.

Otpornik se uvek čita od one oznake koja je bliža jednom od izvoda. Ako su oznake simetrično poređane na otporniku, tada na otporniku verovatno postoje srebrna ili zlatna oznaka za koje znamo da ne predstavljaju cifru. Sam otpornik nije polarisan, i može se u kolu smestiti u bilo kojoj orijentaciji.